بیماری های مهم مرکبات

بیماری های مهم مرکبات

بیمـاری سـبز زرد ابـلـق

بیماری سبز زرد ابلق مرکبات یکی از بیماری های مهم قرنطینه ای مرکبات میباشد. عامل بیمـاری موجب خشکیدگی سرشاخه ها و نهایتا موجب مرگ درختان مرکبات می شود.

عامل بیماری

این بیماری یکی از بیماری های مهـم باکتریایی مرکبات میباشد و توسط باکتری Xylella fastidiosa ایجاد میشود. باکتری عامل بیماری، گرم منفـی، فاقد تاژک و اسپور، سخترشد و محدود به آوند چوبی، میله ای شـکل و دارای دیـواره سلولی چین خـورده است و دارای ابعاد 5-1 ×0.5-0.1میکرومتر میباشد.

سابقه بیماری

این بیمـاری در بـرزیل، آمـریکا و آرژانتین گـزارش شده است. این بیماری نـخستین بـار در سـال 1978 در نـاحیه جنـوب غربی سائوپولـوی بـرزیل گـزارش شد. گزارشی از این بیماری در ایـران روی مرکبـات وجـود ندارد.

دامنه میزبانی

عامل بیماری بیشتر ارقـام، گـونه ها و دورگه ای مرکبات را آلـوده میکند. انواع پرتـقال حسـاستـرین میـزبانه ای این بیماری به شـمار می آیند. همچنین انگور، زیتـون، هـلو و خرزهره از دیگر میزبانه ای  X. fastidiosa میباشند.

پرتقال         تانجرین              پوملو          گریپ فروت      لایم و لمون        پونسیروس           کامکوات

انتقال

1. fastidiosa از بیمـاری هـای مهـم و قـابل انتقـال از طـریق پیـوند و نـاقلـین مـیباشد. باکتـری عـامل بیمـاری وارد آونـد چـوبی درخـتان شـده و  بـه راحـتـی از طـریـق پیـونـدک و مــواد گیـاهی قـابل انتـقـال میباشـد. زنجـرک های خانواده Cicadellidae و Cercopidae از مهمتریـن عـوامل انتقـال این باکـتـری هستند. اگرچه این پاتـوژن بـذرزاد نیسـت امـا انتقال از بـذرها به دانهال های پرتقال گزارش شده است.

علایم

درختان آلوده دارای برگ های رنگ پریده شبیه علایم کمبود روی همراه با کلروز داخلی رگبرگ ها هستند. زمانی که برگ های جوان بالغ شدند علایم کلروز در آن ها ظـاهر میشود و یا حتی در برگ های پیرتر علایم ابلقی در خزانه از سن 10- 7 سالگی دیده میشود.

اندازه میوه ها به طـور چشمـگیری کاهـش مییابد. محتوای قند میوه ی آلـوده بیشتر از میوه غیر آلوده است و میوه پوسته سختـی داشـته و زودتر میرسد.

درختان آلـوده کوتولـگی و کاهش رشـد نشان میدهند. جوانه ها و شـاخه ها سرخشکیده شده و سایه انداز درخت کوچک میشود.

کنترل

به دلیل بومی بودن این باکتری در قاره آمریکا، سایر کشورها جهت جلوگیری از ورود این باکـتری به کشورشان روی اقدامات قرنطینه ای و بهداشتی تمرکز میکنند البته دامنه میزبانی گسـترده، حشرات ناقل متعدد، دارا بودن علایم نهفتگی در بعضی از میزبان ها و انتقـال بین المللی مواد گیاهی سبب اختـلال در اجرای اقدامات قرنطینه ای میشود. همچنین اقدامات به باغی مناسب و کنترل ناقلین به خصوص در ابتدای حضور آنها، به وسیله عوامل بیولوژیک و حشره کش ها یک راه مهم در کاهش سرعت پراکنش این حشرات میباشد.

شانکر باکتریایی مرکبات

بیمـاری شانکـرباکتریـایی مرکبات به دلیـل انتشـار و گـسترش سریع، ریـزش بـرگ و میوه، خسـارات کـمی و کیفـی میـوه، سر خشکیدگـی و غیـره، یکیاز  مخـرب ترین بیماری های مرکـبات در دنیا و ایران مـحسـوب می شود که پـراکندگی وسیعی در منـاطق گرمسـیری و نیمـه گـرمـسیری دارد. ایـن بیـمـاری در بـرخی از منـاطق جنـوبـی ایـران دیـده می شـود و یـک بیـمـاری قـرنـطینـه ای داخلـی محـسوب میـشود.

عامل بیماری

عـامل بیمـاری یک بـاکـتری گـرم منفی، مـیله ای، با یـک تاژک قـطبی و هـوازی اجباری است. در محیـط کشت مصنوعی تـولید کلنیـه ای زرد رنـگ می کـند. درجـه حـرارت بـهـینـه بـرای رشـد 28 تـا 32 درجـه سـانـتیگـراد می باشـد. عـامـل بیـمـاری بـرمبنای حساسیت انواع مرکبات به این بیماری و انتشار جغرافیایی، سه گونه ی متمایز از جنس Xanthomonas می باشند. خطرناکترین و شایعترین فرم عامل بیماری، شانکر آسیایی ناشی از Xanthomonas citri subsp.citri است که بومی آسیا میباشد، اما در بسیاری نواحی دنیا وجود دارد و در بیش از 10کشور  مرکبات خیز جهان گزارش شده است.

سـابقه بیماری در دنیا

بـیمـاری شـانـکر مـرکبـات در سـال 1899 بـرای اولـین بار در ژاپـن بـر روی برگ های پـرتقـال واشنگتـن نـاول مشـاهده گـردید ولی نـامی بـرای آن مـشخص نشـد تا ایـن که در سال 1914 برگـر و همکاران شانـکر را به عنوان یک بیماری جدید مـعرفی کردند کشورهای تولید کننده مرکبات فـاقد شانکر، ممنوعیت شدیدی برای ورود نهـال و انـدام های تکثیری مـرکبات از کشورهایی که آلـودگی به این بیماری دارند اعمال میکنند.

وضعـیت بیماری شانـکر مرکبـات در ایـران

در ایران اولین بار در سال 1368 توسط علیزاده و رحیمیان از منطقه کهنوج استان کرمان از روی لیمو ترش گزارش شد. وقوع فـرم آسیایی شانکر برای اولین بار در ایران توسط مستـوفی زاده و رحیمیان گزارش گردید. این بیماری در مرکبات مخصوصـا منـاطق جنوبی کشور از جـمله هـرمزگان، جیرفت، کـرمان، سیستـان و بلـوچـستان و اخیـرا در بخشهـایی از فـارس بـاعث بـروز مشکلاتی برای باغداران گردیده است.

دامنه میزبانی

ایـن بیمـاری دامـنه مـیزبانی وسیـعی بر روی گـونه هـای گیـاهی خـانواده Rutaceae از قبیل گـریپـفروت، برخی پرتقال ها، لیموتـرش و لیـمو شیرین دارد. خسارت در ارقـام مهم تجـاری نظـیر پـرتقال نـاول و لیمو آب شیراز بسیار حایز اهمیت است.

گیریپ فروت        لایم         لمون         پوملو        پرتقال

علایم

باکتری تمام اندام های جوان اعم از برگ، شاخه های نرم و میوه ها را مورد حمله قرار میدهد و لکـه های زخم مانند برجسته ای روی آنها بوجود می آورد. علایم ابتدا به صورت زخم های برجسته و جوش مانند در سطح بافت ظاهر میشوند و تدریجـا بزرگ شده و با گـذشت زمان چوب پنبه ای میشوند. حـاشیه لکه ها معمولا به صورت آب سوخته و دارای هـاله ی زرد رنگ هستند که با افـزایش سن اندام ها محو می شود. قـطر و ظـاهر لـکه ها بر حسب سـن بـرگ، زمان آلودگی و نـوع میزبان متـفـاوت است. عـلایـم بیمـاری در میـوه ها و شـاخه هـا مشـابه بـرگ ها بوده ولـی به دلیـل اینکه برجسته تر میباشند، نمـایـان می باشند. میـوه ها ممـکن است 60 تـا 90 روز پـس از ریـزش گـلبرگ ها به بـیماری حساس باشند و لـذا لکـه هایی با اندازه های مختـلف روی میـوه مشـاهده می شود چنـانچـه شـرایـط محیـط از نظر رطـوبت و حـرارت برای رشـد عـامل بیماری مناسب باشد، برگ ها و میوه های آلوده ریزش پیدا کرده و سر شـاخه ها خشک  میشوند. آلـودگی شدیـد به این بیماری سبب برگـریزی درخت، کاهش کیفـیت و کمـیت محصول، ریزش زود هنگام میوه، خشک شدن ناگـهانی درخت و کاهش بازار پسندی محصول آن میشود.

.                           

زیست شناسی

عـامل بیمـاری میتـوانـد در فصـول نامسـاعد زمستـان و تابستان بقـاء خود را در لکه هـای روی بـرگ، ساقه و میوه حفـظ کند. در هـوای بـارانی و گـرم با فـراهـم شدن رطوبت کافی، بـاکـتری هـای فـراوانی از سطح لکه ها خـارج شده و توسـط بـاد و باران منتقل میگردند بنابراین بیماری در مناطقی که دوره های بارندگی دوره های بارندگی طولانی مدت باشند با دوره هایی که دمای هـوا بالاست، شـدت دارد. بـاکـتری با قـطـرات باران، روی بافت هـای جوان، از راه روزنـه و زخم های ناشی از عوامل مختلف به داخل گیاه نفوذ میکند. عامل بیماری میتواند در بقایای آلوده گیاهی خشک، سال ها و در بـقایای ریخته شده در خاک، چند ماه زنده بماند. بقـاء باکتری در خاک فقط چند روز است. روی میوه، چندین چرخه ی آلودگی میتوان رخ دهد. بنابراین میوه ها گاهی لکه هایی با اندازه-های متفاوت دارند. بروز این بیماری در هر فصل از سال در بسیاری از نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری به خصوص در سال های مرطوب به صورت همه گیر روی مرکبات به خصوص روی درختان جوان و حساس مشاهده میشود.

راه های انتقال

انتـشار بـاکـتـری در مسـافت های کوتاه تـوسط باد، بـاران، حشـراتی از قبیـل پروانه مینـوز مرکبـات، ابزار آلـوده باغبـانی و انسـان صورت میگیرد. بقایای گـیاهی آلوده مرکبات و یا میزبان های دیگر، جعبه های حمل و نقل، کامیون ها، حمل میوه های آلوده با کشتی های تجاری و حشرات باعث انتشار عامل بیماری به نقاط دوردست میگردند. انتقال اصلی بیماری بیشتر از راه انتقال مواد ازدیادی مانند پیوندک، نهال های بذری یادرختان پیوندی است.

کنترل

بهترین روش کنترل بیماری، جلوگیری از ورود بیمـاری با اعمـال قوانین قرنطینه ای مطابق آخرین پیشرفت های علمی و فنّی در سراسـر کـشور از جمله بازرسی و صدور گـواهی سلامت بذر و نهال و بکارگیری مواد تکـثیری سالم و عـاری از بیماری های خطرناک و قرنطینه ای است. پس از ورود بیماری به منطقه، بهترین روش کنترل، ریشه کنی درختان آلـوده میباشد. استفاده از باد شکن، هرس شاخه های آلوده به شانکر، رعایت اصول بهداشتی، استفاده از حشره کش ها برای مبارزه با حشرات نـاقل و سم پـاشی با سموم مسی مانند اکسی کلرور مس به مـیزان 5/2 گـرم در لیتر و یا مخلوط بردو به نسبت 2-2-1 در کاهش آلودگی مؤثر است.

ردیابی بیمـاری بایستی با فاصله زمانی کم به خصوص در منـاطقی که علایم مشکوک به بیماری و حشرات ناقل گزارش شده است، صورت گیرد.

لکه سیاه مرکبات

بیماری لکه سیاه مرکبات در مناطق نیمـه گرمسیری سال هایی که بارندگی تابستانه داشته باشیم بروز میکند.

عـامل بیماری

عـامـل بـیــمـاری قـارچ  Guignardia citricarpa از گـروه آسکـو میـسـت اسـت کـه شـکـل غـیـر جـنـسـی آن قارچ citricarpa Phyllosticta می بـاشد. فـرم غیر جنسی این قـارچ از گروه پیکـنیـدیو مـداران قـارچ های ناقـص می باشد. پـریتـس (فـرم جنسی) و پیکـنیدیـوم (فـرم غـیر جنسی) قـارچ در روی بـرگ هـای ریـخـته شده ی پـای درخت تشکـیل می شوند آسـک و آسکوسپــورهـا به کـمک بـاد و پیکـنیدیوسـپورهـا غـالـبـا بـه کـمک بـاران انتشـار مییـابند و سـبب بیمـاری می شـوند.

سابقه بیماری

این بیماری در برزیل، آرژانـتین، استـرالیا، تایوان و آفریقای جـنوبی که دارای بارندگی تابستانه میباشد، اهمیت بالایی دارد  و دارای خسارات اقتصادی است. ولی در ایران از اهمیت چندانی برخوردار نیست و مبارزه شیمیایی با آن ضرورت ندارد.

دامنه میزبانی

تمـام واریـته هـای تجـاری مرکبـات به این بیماری حـسـاس هستنـد و بـیشتـر روی درختـان مـسن و ضـعیف مرکبـات دیـده می شوند. در بین واریته های تجاری مرکبات، لیمو، نارنج دیر رس، ماندرین و گریپ فروت حساسیت بیشتری دارند. خسارت بیماری روی ارقام دیررس مثل پرتقال والـنسیا نیز خیلی شدید است.

علایم بیماری

عـلایم بیماری به صـورت لکـه های کوچـک گـرد فـرورفت هـای بروز می کند که مرکـزشان خاکـستـری است. حلقـه ای به رنگ قهوه ای تیـره و هـالـه ای زرد رنـگ دور هـر یک از لکه هـا را فـرا میگیرد. وجـود هـاله ی زرد رنـگ همیشگی نیست. نشـانـه اصلی بیمـاری وجود لکـه های تـیره در بـرگ ومیوه است. لکه های برگی بیشتر روی لیمـو و معمـولا روی دم میوه ها نیز دیده میشوند.

لکـه هـای روی میوه بسـته بـه میـزبـان و سـن آن، انـدازه و ویـژگی هـای متـفـاوتی دارند. امـا بیشتــر زخم ها به اندازه 5-1 میلیمتر قطـر دارند و به طور نامنظم روی پوست میوه پـراکنده اند. نوع اول، لکـه سخت و غربالی است. این لکه ها کم و بیش گرد، فرورفته و به رنگ قرمـز آجـری با حـاشیه های قهوه ای تا تیره هستند کـه مرکز آن ها حالـت مردگی دارد. لکـه سخت بارزترین نشانه بیماری لکه سیاه است و در سویی از میوه که بیشتر در معرض آفتاب است، تشکیل میشود. تشخیص این لکـه به راحـتی بعد از بـارندگی قابل شناسـایی است. نـوع دوم، لکـه های مـلانوز دروغـی یا لکـه های نقطه ای است. این لکه ها خیلی زود روی میوه های دروغی تشکیل میشوند و فاقد پیکنید هستند که در اواخر فصل به شکل لکه های نوع اول بروز میکنند. نوع  سوم،  لکه  ککمکی،  نشانه ی آلودگی شدید  است. این لکه ها  نارنجی، گرد، فرورفته و به قطر حدود یک میلیمتر هستند و ممکن است در اواخر فصل یا در خلال انبار داری به لکه های پر آزار تبدیل شوند. نوع چهارم، لکه های پر آزار، وخیم شونده و یا گسترش یابنده، که فرو رفته اند و شکل معینی ندارند. در شرایطی که رطوبت بالاست، پیکنید های متعددی در متن این لکه ها تشکیل میشوند.

.                               

کنترل

چنانچه درختان در شرایط خوبی رشد نمایند و تقویت شوند به این بیماری مقاوم خواهند بود. استفاده از نهال های عاری از بیماری جهت احـداث باغ های جدید در پیشگیری از بیمـاری مؤثر است. قارچ عامل بیماری از طریق برگ های آلوده منتشر میشود ولی انتشار بیماری از طریق انتقال میوه ی آلوده نا محتمل است به این دلیل که کنیدی ها در پیکنید های روی میوه تولید میشوند ولی به مدت طولانی زنده نمی مانند و با باد منتشر نمیشوند. برگ های آلوده نیز زمانی باعث بیماری میشوند که در کشوری باران های تابستانی ببارد. در زمان بحران ایجاد آلودگی، میتوان این بیماری را با پوشاندن برگ های آزاد کننده آسکوسپور در سطح باغ کنترل کرد یعنی به صورت مـالچ پاشی، بـرگ ها را با علـف چمنی پوشـاند. هـر روشی کـه به خارج شدن برگ های آلـوده و خشکیـده ی مرکـبات بینجامد، مایه ی قارچ را کـاهش میدهد. در صورت نیاز نیز میتوان با ترکیب بردو درختان را سمپاشی نمود.

اسکب مرکبات

بیماری اسکب مرکبات، یکی از بیماری های مهم قرنطینه ای مرکبات است که جوش های سطحی روی میوه تولید می کند و در ارقام حساس که در منـاطق مرطوب کاشته میشوند و از میوه ی تازه آن استفاده میشود، اهمیت دارد. این بیماری باعث بدشکلی شاخه و برگ ها، ریزش برگ و  میوهه ای نارس و کـوتولگی پایه های مرکبات میشود  این عمـل منـجر به کاهش کیفیت میشود. به هر حال این بیماری خسارت سنگینی به  باغدار وارد میکند.

عامل بیماری

اسکب مرکبـات بر اثر قارچ Elsinoe fawcettii با فـرم غیر جنسی Sphaceloma fawcettii ایجاد میشود. کنیدی های Elsinoespp. بی رنگ، تک سلولی و بیضوی اند. علاوه بر کنیدی های بی رنگ، کـنیدی های رنگی و سوزنی شکل نیز روی لکـه ها تولـید می کند که این کنیدی ها جوانه زده و کنیدی های بیرنگ تولیـد می کنند. اندازه ی آسکوسپور 12-10 ×6-5 میکرومتر می باشد و کلنی های برجسته با رشد کند به رنگ بژ یا قهوه ای در محیط کشت تولید میکنند.

سابقه بیماری

ایـن بیمـاری یکـی از بیمـاری هـای مهـم شنـاختـه شـده در بیشتـر کشـورهـای مرکبـات خیـز بـا آب و هـوای مـرطـوب مـانند آمـریکا، اسـترالیا، نیـوزلند، آرژانتیـن، هـند و پـاکـستـان می باشد.

انتقال

اسـپور هـای مـوجـود در سطـح جـوش هـا معمـولا با قطره های باران به برگ ها یا میـوه های تازه که حساس اند، منتقل می شوند. کنیدی ها بعـد از تشکـیل شبـنم روی لـکـه ها ایجـاد می شـوند و با وزش بـاد در فـاصـلـه هـای کوتاه پراکنده می شـوند. دمـای بهینـه برای توسعه ی اسکب مـرکبات 27- 24 درجه سانتـیگراد است. آلـودگی در دوره های کوتاه آبیاری می تواند رخ دهـد ولی بـرای انتشـار کنیدی هـا بارندگی اهمیت دارد. انتشار بیماری به نقـاط دورتر بیشتر با پایه ی آلـوده در خزانه است. همچنین در صورت خیس بودن برگ ها در حین عملیات کـشاورزی، بیماری ممکن است با وسـایل کشاورزی به قسمت های سالم منتقل شود

دامنه میزبانی

لیمو، رافلمون، نارنگی و دورگ های آن میزبان بیماری اسکب مرکبات میباشند. همچنین گونه های دیگر مرکبات مانند گریپ فروت، نارنج و پوملو به این بیماری حساساند ولی میزان حساسیت آنها کمتر است.

علایم بیماری

این بیماری روی برگ ها، شاخه ها و میو ه ها اتفاق میافتد و باعث ریزش برگ و میوه های نارس شود. نشانه های آن ابتدا به صورت جـوش های کمی برجستـه کـه شـامـل قارچ و بـافت میـزبان است، ظاهر می شود و به رنگ صورتی تا قهوه ای در می آید. پس از آن، درحـالی که جـوش ها توسعـه پیدا می کنند زگیلی میشوند وشکاف برمیدارند و رنگ آن ها قهوه ای متمـایـل به زرد و سـرانجـام خـاکـستـری تیـره می شود. سن بـافت میزبان در زمان آلودگی، گونه و رقم، روی اندازهی لکه ها و میزان برآمدگی تأثیر میگذارد. به طوری که لکه هایی که روی بافت هـای مسنتر به وجود می آیند، مسطـح و آن هایی که روی بـافت های جوان تشکیل میشوند، برجستگی بیشتری دارند. همچنین در یک سطح برگ آلوده، برجستگی هایی به جای زگیـل تشکیل میشود وگسترش مییابد و در همان قسمت ها در طرف دیگر برگ، فرو رفتگی هایی به وجود می آید.

کنتـرل احـداث خـزانه برای تولیـد پایه و پیـوندک در فاصله ی دور از بـاغ های تجـاری که ممکـن است آلـودگی حـضور داشته باشد. کـاهش استفاده از آبیاری بارانی در تولید ارقام حساس، زیرا میزان آلودگی را به شدت افزایش میدهد. هرس منظم درختان، این امر باعث حذف اسپورها شده و از پراکنش آن ها جلوگیری میکند. کنترل شیمیایی با قارچ کش ها باید در شروع آلودگی در خزانه انجام شود. معمولا از قارچ کش های مسی برای کنترل بیماری اسکب مرکبات استفاده میشود.

بیماری لپروز مرکبات

بیماری لپروز مرکبات، یکی از بیماری هـای قرنطینه ای مرکبـات می باشد که یک خطر جدی برای صنعت مرکبات به حساب می آید. این ویـروس بـاعث ایجـاد خسـارت به برگ، شـاخه و میوه می شود. عـلایم بیمـاری به صورت زخم روی شـاخه، برگ و میوه ظـاهر می شود و شدت عـلایم بسته به رقم مرکبات متفاوت است. میوه های آلوده به این ویروس ارزش بـازار پسندی کمی دارند.

عامل بیماری

ویـروس لپروزد مرکـبات بسته به نـوع عـامل متفـاوت می بـاشد. ویروس لـپروز مرکبـات نوع سیتوپلاسمی (CiLV-C) و ویروس لپروز مرکبات نـوع هستـه ای (CiLV-N) که به وسیلـه ی کنـه های جـنس  Brevipalpus انتقال می یابند. نوع سیتـوپـلاسمی شامـل دو نوع میباشد: سیـتـوپلـاسـمی نـوع یـک ((CiLV-C1 کـه رایـج تر است و سیتـوپـلاسمی نوع  دو (( CiLV-C2 که در کـلمبیا یافت شده است.

دامنه میزبانی

لیمو، نارنج، گریپ فروت، نارنگی و هیبرید های آن نیز به این ویروس حساس هستند.

سابقه بیماری

عامل بیماری از بیشتر نواحی مرکبات خیز جهان گزارش شده است. این ویروس یکی از مخرب ترین بیماری های مرکبات در آمریکا محسوب میشود. این ویروس یک بیماری بومی در چندین کشور آمریکـای جنوبی بوده که اخیرا در آمریکای شمالی مانند مکـزیک نیز انتشار یافته است

انتقال

این ویروس به سختی با روش مکـانیکی از یک گیاه به گیاه دیـگر یا میزبان علفی انتقـال می یابد و مهمترین روش انتقـال آن، انتقال به وسیله کنه های جنس Brevipalpus می باشد. همه ی مـراحل سنی کنـه قـادر به انتقـال ویروس می باشند. کنه هایی که تازه از تخم در آمده اند به منظـور به دست آوردن ویروس، باید روی یک گیاه آلوده تغذیه کنند. کنه ها پس از تغـذیه از گیاه آلوده، قابلیت انتقال آن به گیاه سالم را دارند. این ویروس به طور سیستمیک در گیاه حرکت نمیکند و هر زخم همراه با یک کنه ای است که از آن تغذیه میکند.

عـلایم

علایم معمولا به صورت زخم های گرد تا بیضی شکل روی میوه، برگ و شاخه دیده میشوند که شدت آن بسته به رقم مرکبات و نـاحیه آن متفـاوت است. زخـم هـای بـرگی معمولـاً گـرد و دارای یـک نقطـه مـرکـزی قهـوه ای تیـره با 2 تا 3 میلیـمتر قطـر می باشنـد که به وسیلـه ی هـاله سوخته احـاطـه شده اند. اغـلب یـک یا دو حلقه ی متمـایل به قهـوه ای نیز اطراف نقطـه مـرکـزی را احـاطه می کند. عـلایم زخـم های بـرگی ممـکن است با جراحـات آفت-کـش هـا و یا صـدمات نـاشی از حشـرات اشتبـاه شوند.

زخم های روی میوه گرد و به صورت نقاط مرده قهوه ای تیره روی پوست میوه می باشند.10 تا20 میلیمتر قطر دارند. گاهی روی زخـم ها صمـغ نیز دیده می شود. روی میـوه های سبز نرسیـده، زخـم هـا ابتـدا زرد می باشنـد و امـا بعـدا قهـوه ای یا سیـاه می شوند به طـوری که ارزش بازار پسندی میوه کـاهش می یابد. علایم میوه ممکن است با شانکر مرکبـات اشتباه شود.

زخـم های روی سـاقه برجسـته، پوستی و خـاکـستری یا  قهـوه ای بـوده و ممـکن است سطـح ساقه را بپوشانند. زمانیکه تـعداد ناقلین زیـاد است ممـکن است زخـم هـای سـاقه با هـمدیگـر دیـده شـوند و مـرگ شـاخه اتـفاق افتد. در نهـایت موجب بدشکـلی شدید پوست شده و میـوه ها میریزند.

کنترل

روش کنترل این ویروس اساسا از طریق کنترل کنه ناقل میباشد. بیشتر کنه کش ها که برای  کنترل کنه ها استفاده میشوند، مؤثرند. از روش های دیگر کنترل این بیماری، برقراری اقدامات قرنطینه ای، توسعه ی برنامه های تشخیصی برای تشخیص و شناسایی سریع عامل بیماری و آشنا نمودن باغدارن با علایم ادامه بیماری میباشد.

بیماری لکه برگی مرکبات

Citrus Leaf Blotch

ویروس لکه برگی مرکبات، یک گونه از جنس  Citrivirusو خانواده ی Flexiviridae میباشد.دارای پیکره ی رشته ای با 800 نانومتر طول و 15-12 نانومتر قطر دارد که دارای  آر ان مثبت تک رشته ای با 8747 نوکلئوتید است. ژنوم ویروس دارای سه قاب خواندنی (ORFs) کدشونده هستند و دارای یک پروتئین پوششی  (CP)41 کیلو دالتون میباشد.

سابقه بیماری

اولیـن بار از کامکـوات در سـال 1984 گـزارش شـد. سپس از ژاپـن، استـرالیا، فـلوریدا، اسپانیـا، ایتـالیـا و نیـوزلنـد نـیز گـزارش شـد

دامنه میزبانی

میزبان های آن وایـته های مختـلف مرکبات مانند نارنگی، گریپ فروت، پرتقال، لـمون، پونسـیروس، سیتـروملـو و هیبرید های سیتـرنـج میباشند.

انتقال

عامل بیماری به میزان کمی (5/2درصد) از طریق بذر مرکبات مانند نـارنج و کامکوات انتقال مییابد. هیچ نـاقلی برای انتقال این بیماری گزارش نشده است.

علایم

این ویروس بـاعث ایجاد لکه برگی و چروکیدگی پیـوند جوانه به صورت غیر نرمال در واریته های مختلف مرکبات می شوند. علایم روی تنه به صورت سـاقه آبله ای روی گیاه محک بالنـگ مشابه علایم ایجـاد شده توسـط ویـروس تریسـتزا مرکـبات روی همـان گـیاه محـک میباشد. علایـم روی برگ به صورت کلـروتیک است که ممکن است با عـلایم ایجـاد شده تـوسط پسوروز، کریستاکورتیس، میوه سنگی و کیسه صمغی در همان گیاه محک اشتباه شود.

روش های تشخیص

نموده سازی بیولووژیکی با تولید علایم برگی در تانگور و ساقه آبله ای در بـالنگ اتراگ که این دو گونه از گیاهان محک این بیماری میباشند.  لکه های برگی کلروتیک در تانگور سریعتر ظـاهر شده و آسانتر قـابل تشخیص میباشند. بنابراین مایه زنی روی این گیـاه محک بیشتر توصـیه شده است. از روش هـای دیگر تشخیص این بیمـاری روش مولکولی هیبـریداسیون با پروب های نشاندار شده و RT-PCR  با پرایمرهای اختصاصی میباشد.

کنترل

این ویـروس با بذر منتقـل می شود. جلـوگیری از انتقـال ویروس با استفـاده از جوانه هـا و پیونـدک های سـالم از پـایه های مادری عاری از ویروس، از روش های کنترل این بیمـاری میباشد.