نکات کاربردی سمپاشی و سمپاش ها
سمپاش ها
نکات کاربردی سمپاشی و سمپاش هارا در متن زیر به طور کامل توضیح می دهیم.
هـدف رفتاری: با یـادگیری این فصـل فراگـیر می تواند:
- انـواع روش هـای سمپاشی را بیـان کند.
- انـواع سمپـاش دستی را توضـیح دهد.
- روش کـار سمپـاش هـای دستی را توضـیح دهد.
- انـواع سمپـاش های تلـمبه ای را توضیح دهد.
- انـواع سمپـاش پشتی موتوری را توضیـح دهد.
- روش کـار سمپـاش پشتی موتوری را توضیح دهد.
- اجزای سمپـاش پشتی موتـوری و تلمـبه ای را بیـان کند.
- اجـزا و روش کـار سمپـاش چرخدار و موتـوری را توضیح دهد.
- روش کـار سمپـاش تراکـتوری بـاغی را توضیـح دهد.
- روش تعیین مـیزان پـاشش در سمـپاش را توضـیح دهد.
- انواع سمـپاش را راه انـدازی کنید.
- نکـات ایمنـی در مورد کـار با سمپـاش را توضـیح دهد.
- انـواع سمپـاش را سـرویس و نگهـداری کند.
- با سمپـاش گلخـانه یا باغ را سمـپاشی کند.
یکی از روش های مبارزه با علف های هرز، حشرات، آفـات و بیمـاری ها در باغ های میوه و فضاهای سبز استفـاده از سموم شیمیایی است. نکات کاربردی سمپاشی این موارد باید به صورت یکنواخت با مقدار تعیین شده ای پاشیده شوند، به همین دلیل برای این کار از سم پاش ها استفاده می گردد. سمپاش ها در انواع، اندازه ها و ظرفیت های مختلف موجود می باشند. که متناسب با نوع سم و وسعت محل مورد نظر انتخاب می شوند.
1-3- طبقه بنـدی فن آوری هـای سمپاشی
روش های سمپاشی به صورت حجم بالا، حجم کم و حجم خیلی کم طبقه بندی شده اند. که این طبقه بندی با توجه به حجم کل مایع پـاشیده شده. در واحد سطح زمین انجـام می گردد. در ابتدا، سمپاشی حجم بالا برای استفـاده از حداقل مایع رقیق کننده. نکات کاربردی سمپاشی سم افزایش پیدا کرد. در سمپـاشی اندازه مطلوب قطرات سم متناسب با نوع آفت متفاوت است. قطرات کوچک برای کنـترل حشرات و آفت ها به کـار می روند. در صورتی که از قطرات بزرگتری برای مبـارزه علف های هرز استفاده می شود. نوع دستگـاه یا ماشینی که برای پاشش سم استفاده می شود. به روش سمپاشی و اندازه قطرات سم بستگی دارد. به عنوان مثـال اندازه قطرات، سطـح پوشش دهنده و فـاصله پاشش عواملی هستند.
در تعیین نـوع دستگـاه یا مـاشین موثر باشند. بر این اسـاس انواع مختلف از نظر نوع و اندازه سم، شرایط مختلف مزارع، باغ ها، گلخـانه ها و نوع آفت وجود دارد. این سمپاش ها در اندازه های مختلف از دستی با حجم و ظرفیت کم تا انواع تراکـتوری ها موجود می باشند. نیروی مورد نیاز سمپاش از دست کاربر، موتور های کوچک و یا محور توان دهی تراکتور تامین گردد. در برخی شرایط سمپاشی به صورت بسیار وسیع با سمپاش های تراکتوری در مزارع انجام می گردد. در صورتی که امروزه استفاده از سمپاش های بسیار دقیق که سم را در اندازه های بسیار کم و به صورت کنترل شده. در سطوح بسیار کوچک و هدف گذاری شده می باشند، به کار می روند.
نکته:
انجـام پاشش سم موجود در مخزن سمپـاش ها با ایجـاد فشـار و یا ترکیبی از فشـار و مکش انجـام می گردد. در برخی از سمپـاش هایی که با فشار مثبت کار می کنند. مـایع سم از مخزن و از طـریق لوله ای به مجرایی که هوای تحت فشـار از آن خـارج می گردد منتقل می شود. در انتهـای لوله، افشانک وجود دارد که مایع سم را به صورت پودری به مجرای عبور جریـان تزریق می کند. و سم توسط جریان هوا به محیط منتقل می گردد.
سمپـاش هـای مختلفی از نظر ظرفیت کـار، منبع تـامین نیرو و چگونگی حمل و جا به جـایی وجود دارد. که مهم ترین انواع سمپـاش هایی که در باغبانی به کار می روند در این فصل به کار می روند.
2-3- سمپـاش هـای دستی
سمپـاش هـایی هستند که نیروی مورد نیـاز برای پـاشش و حمل آن ها با دست کـاربر تـامین می شود. این سمپـاش ها منـاسب کار برای سطوح و فضـاهای کوچک و محدود می باشند. ظرفیت مخزن آن ها کم بوده و معمولا از چند لیتر بیشتر نیست. در برخی از این سمپـاش ها از ترکیب فشـار و مکش برای پـاشش استفـاده می گردد. مانند سمپاش لوله ای دستی، سمپاش گلخانه ای و امشی.
__ سمـپاشی ماشه ای
کوچک ترین و ساده ترین سمپاش دستی که برای سطوح بسیار محدود به کار می رود. سمپاش های ماشه ای هستند. که از مخزن و بدنه تشکیل شده است.
پـاشش در این وسیله از ترکیب فشـار و مکش پدید می آید. هنگاهی که دسته به وسیله دست کاربر جمع می شود. پیستون با حرکت به سمت عقب ضمن جمع کردن فنر داخل محفظه سیلندر و سم موجود سیلندر و مجرای داخلی بدنه را تحت فشار قرار می دهد. فشـار مایع، ساچمه را بر روی مجرای ورودی هدایت کـرده و آن را مسدود می کند. مایع تحت فشار به سمت مجرای خروجی هدایت شده. و با جلو راندن سوزن مجرای خروجی از افشـانک به صورت پودری خارج می گردد.
با رها شدن دسته پیستون یا نیروی فنر به جلو رانده می شود. و فشار داخل بدنه قطع می گردد و فنر برگرداننده. سوزن مجرای خروجی را به عقب رانده و این مجرا مسدود می شود. در این حـالت فشـار منفی، مکش ایجاد شده در فضای داخلی بدنه ساچمه را از محـل خود بلند کرده. و مجرای ورودی باز می شود و مایع سم از مخزن به داخل فضای بدنه کشیده می شود.
__ سمـپاش لوله ای دستـی :
سمپاش لوله ای دستی فاقد مخزن سم می باشد. و از یک لوله به طول 5/2 تا 5/3 متر تشکیل شده است.
لانس ها
یک سر این لوله تلمبه و افشانک و در سر دیگر آن یک شیلنگ با صافی قرار دارد. هنگام سمپاشی انتهای شیلنگ که مجهز به صافی است را داخل ظرف حاوی محلول سم قرار می دهند. با جلو راندن قسمت متحرک دسته، پیستون داخل لوله جلو رفته و مـایع درون لوله را با فشار از افشـانک خارج می کند. با عقب رفتن دسته متحرک و پیستون، در لوله مکش ایجـاد شده از ظرف مـایع به درون لوله کشیده می شود. از این وسیله برای از بین بردن آفات در بـاغچه ها و محیط های کوچک استفاده می شود.
__سمپاشـی دستی گلـخانه ای:
سمپاشی دستی گلخانه ای نیز نوعی سمپاش لوله ای است. با این تفاوت که این سمپاش دارای یک مخزن ثابت با حجم 2 الی 3 لیتر می باشد.
__امشـی:
در نوعی دیگر از سمپاش های دستی که در ایران با نام امشی شناخته می شوند. پاشش با ایجاد فشار انجام می گردد. این وسیله از یک مخزن و بلمبه دستی تشکیل شده است. پیستون تلمبه در داخل سیلندر حرکت کرده. و هوا را ضمن حرکت به جلو به دو قسمت مساوی تقسیم می کند. یک قسمت را داخل مخزن سم و قسمت دیگر را مستقیما به آخر استوانه ای در انتهای آن پخش کنن قرار دارد می فرستد. به خاطر اختلاف فشاری که در بالای مخزن به وجود می آید. سم به صورت ذرات ریز به بیرون پرتاب می گردد. از این وسیله برای پخش سمومی که کاملا حلال هستند. در محیط کوچک استفاده می گردد.
3-3- سمپـاش پشتی
1-3-3- سمپاش پشتی تلمبه ای:
این سمپاش ها برای محلول پاشی در باغ های میوه و فضـاهای سبز کوچک ( کمتر از یک هکتـار) کاربرد دارند. اجزاء اصلی تشکیل دهنده این سمپـاش ها شـامل مخزن، صافی، تلمبه دستی، شیلنگ، میل افشـانک ( لانس) افشـانک و بند است. سمپـاش های پشتی تلمبه ای از نظر نوع فشـار که بر مایع سمپاشی وارد می شود. به دو نوع فشار دائم و فشار متناوب تقسیم می شود.
در نوع فشار دائم مخزن طوری است. که تحمل فشار هوا را تا حدود 8 اتمسفر دارد. این فشار هوا به وسیله یک تلمبه دستی که مخزن نصب است ایجـاد می شود. پس از ریختن مـایع سم تا حداکثر 3/2 حجم مخزن، کـاربر قـادر است. با زدن تلمبه فشار لازم را در مخزن ایجاد نماید. با وجود چنین فشاری مایع سم از طریق شیلنگ به میل افشانک می رسد. و آماده است تا با فشار دادن دسته و بـاز شدن شیر با فشـار زیاد از افشـانک خارج گردد. در این صورت عملیـات پاشش سم به طور دائم تا زمانی که فشـار مطلوب وجود دارد انجام میگیرد.
نکته:
برخی از این سمپـاش ها مجهز به فشار سنج برای نشان دادن. فشار داخل مخزن و شیر فشار شکن برای جلوگیری از خطرات احتمـالی ناشی از افزایش بیش از حد فشـار می باشد. مخزن در گـذشته فلزی بود ولی اکنون اغـلب از پلاستیک فشرده ساخته می شود. و حجم آن بین 10 تا 15 لیتر است. تلمبه دستی در مخزن و درون مایع سم غوطـه ور است. و روزنه خروجی هـوای فـشرده آن مجهز به شیر یک طرفه است. یعنی فقط به هوا اجـازه اجازه ورود به مخزن را می دهد و مانع از ورود مایع سم به تلمبه می شود.
سمپاش های دستی
در قسمت دسته یک شیر تعبیه شده تا خروجی سم تحت کنترل باشد. برای جلوگیری از انسداد افشانک چندین صافی وجود دارد. از جمله صـافی اولیه در موقع ریختن سم، صـافی ورودی مایع به شیلنگ و صافی موود در میل افشـانک، طول شیلنگ و میل افشـانک 5/1 الی 2 متر است. قطر افشـانک ها متفاوت بوده و برای اهداف مختلف سـاخته شده است. هرچه قطر افشانک کمتر باشد و فشار هوای داخل مخزن بیشتر باشد. مایع به ذرات ریزتری تبدیـل می شود. افشانک های با قطر زیاد برای سمپاشی فواصـل دوردست به کار می رود. در بعضی از میل افشـانک های این سمپاش ها میله ای برای تنظیم میزان خروج مایع سم از افشانک وجود دارد که به وسیله آن می توان طول پاشش و میزان پاشش را تغییر داد.
میزان پاشش سم در این سمپاش ها حدود 3/1 تا 1 لیتر در دقیقه می باشد. در سمپاش های تلمبه ای نوع فشار متناوب، همزمان با عملیات سمپاشی باید مدام تلمبه دستی را زد تا این که سم مایع در شیلنگ با فشا مورد نیاز جاری شود. اجزاء این سمپاش ها شامل مخزن، تلمبه دستی و اهرم آن، شیلنگ و افشانک است.
نکته:
اصول کـار آن بدین ترتیب است که در مخزن فقط مایع سم وجود دارد و هیچ گونه فشـاری بر روی مایع نیست. به همین دلیل مخزن لازم نیست فشـار زیادی را تحمل کند. و مـایع به وسیله تلمبه دستی مکـیده شده و با فشـار در شیلنگ جـاری می شود. نوع تلمبه دستی، پیستونی یا دیـافراگمی است که در قسمت هـای ورودی و خروجی سم به تلمبه شیر یک طرفه قرار دارد. چون دبی مـایع خروجی در این تلمبه ها یکنـواخت نیست. در قسمت دهش (خروجی) این تلمبه هـا یک عـدد محفظه هوا قرار دارد. که مقداری مایع در آن ذخیره می شود .
مکث های کوتاه بین دهس و مکش را جبران می کند. فشـار تولید شده. به وسیله این تلمبه هـا بین 3 الی 4 اتمسفر برای تولـید فشـار مورد نیاز ابتدا قبـل از باز کردن شیر موجود روی دسته، چند بار تلمبه زده می شود. تا فشـار به حد کـافی بالا برود. حجم مخزن بین 10 الـی 20 لیتر است. برای اینکه عمل تلمبه رنی به خوبی صورت گیرد. سمپـاش را باید کاملا به پشت سوار کرد و بند سمپـاش را تا جایی که ممکن است. محکم نمود و اهرم زا به طور کامل تا اخرین نقطه ممکن بالا و پایین دارد. میزان پاشش حداکثر 1 لیتر در دقیقه است.
2-3-3- شمپاش پشتی موتوری:
برای سهولت کار نیز افزایش بازده عملیات سمپاشی، این سمپاش ها ساخته و ارائه شده اند. که موتور توان لازم برای تـامین فشار در مـایع سم و پاشیدن آن را بر عهده دارد. اجـزاء اصلی این سمپـاش ها شامل مخزن سم، بدنه، بند و پشتی، موتور احراقی، پمپ دوار، پروانه تولید باد( دمنده) شیلنگ، دسته سمپاشی، افشانک و صافی ها.
سمپاش های پشتی موتوری هم در دو نوعند که در نوع اول (پودر پاش) اجزاء تشکیل دهنده. نکات کاربردی سمپاشی همانند سمپاش های پشتی تلمبه ای فشار متناوب است. و در آن برای ایجاد فشار به جای تلمبه دستی از یک پپمپ دوار استفاده شده است. این پمپ به وسیله یک موتور احتراقی دو زمانه تک سیلندر کار می کند. فشار تولید شده به وسیله پمپ حدود 10 اتمسفر طول فشار پاشش در حدود 8 متر را تامین می کند.
نکته:
مخزن سم پلاستیکی است و حجمی در حدود 10 الی 20 لیتر دارد. بدنه برای نصب اجزاء بر آن و به پششت گرفتن سماش توسظ بند بسیار سبک ساخته شده است و محل نصب موتور به آن به لرزه گیر مجهز است. موتور احراقی دارای حجمی بین 20 تـا 45 سـانتی متر مکـعب دارد و توان آن معتـدل 9/0 تا 5/1 اسب بخـار می باشد و پمپ به طور مستقیـم به محور خروجی موتور متصل است.
سم از مخزن به وسیله پمپ مکیده شده و با فشار در شیلنگ جاری می شود. در مسیر خروج مایع از پمپ از یک شیر فشـار شکن استفاده شده است تا مازاد مایع پمپاژ شده یا همه آن در صورتی که از افشانک خـارج نشود دوباره به مخزن بـرگردد. بدین ترتیب عمل هم زدن محلول در داخل مخزن نیز انجام می شود. نکات کاربردی سمپاشی با فشار دادن اهرم روی دسته، شیر آن باز شده و مایع با فشـار به افشانک می رسد و توسـط آن به صورت قطرات ریز در آمده و در اطراف پاشیده می شود. میزان پاشش این سم ها 5/0 تا 5/1 لیتر در دقیقه است.
نکته:
در سمپـاش های نوع دوم ( ذره پاش) که بیشتر از نـوع اول کـاربرد دارد، وظیفه اصلی موتور، دوران یک پروانه است این پروانه بادی را با سرعت 60 الی 120 متر بر ثانیه تولید می کند که میزان جابه جایی هوا 200 الی 300 لیتر در ثانیه است. وقتی مایع سم توسط افشانک توسط افشانک مخصوص در مسیر این جریان باد قرار می گیرد، به ذرات بسیار ریزی در حد 40 تا 150 میکرون تبدی می شو. سرعت باد مزبور این ذرات را تا فاصله 10 تا 15 متری پرتاب می نماید. قدرت موتور 2 تا 5 قوه اسب بخار است و میزان پاشش سم 1/0 تا 3 لیتر در دقیقه می باشد.
برای خروج سم از مخزن و رسیدن آن به افشانک و دو روش عمل می شود.
1 – به صورت ثقلی و خلا نسبی که در سر افشانک در اثر وجود سرعت بالا ایجاد می شود.
2 – استفاده از یک پمپ دوار کوچک با فشاری معادل 5/1 اتمسفر که به وسیله موتور، همزمان با پروانه می چرخد. استفاده از ایـن پمپ کـمک می کند تا از افشـانک های قـطر کم استفـاده می شود. و قطرات مایع سم به ذرات بسیار ریز مانع تبدیل می شود. در نتیجه در مصرف سم و آب صرفه جویی میشود.
به منظور ایجاد فشار نسبی در مخزن برای خروج آسان تر سم و نیز جبران خلایی که در اثر تخلیه سم ممکن است. در مخزن پیش بیـاید مجرایی برای ارسـال هـوا از دمنده به مخزن وجود دارد. دهـانه مجرای ورودی هوا در داخل و بالاترین قسمت مخزن است. و طوری است که امکان رفتن سم از طریق آن قسمت دمنده وجود ندارد.
به منظور هدایت جریـان پاشش در جهت دلخواه و دادن شکل منـاسب به آن، که بستگی به نوع گیاهان دارد. توری های مختلفی برای دهانه ساخنه شده است.
سمپاش های لانس دار
از این نوع سمپـاش ها می توان برای پخش هـا و کود هایی که به صورت گرد هستند، استفـاده کرد. برای این منظور باید قطعـاتی را نصب و اضـافه نمود. از جمله شیلنگ خروجی سـم باید قطر بیشتری (حدود 5/2 سـانتی متر) داشته باشد. به همین دلیل چنین قطری در محل خروج سم از مخزن پیش بینی شده است. این شیلنگ بعد از دهـانه دمنده به لوله اصلی هوا نصب می شود و گرد را در معرض جریان هوا قرار دادن. یک قطعه اضافی کاهش می یابد که باعث افزایش سرعت هوا می گردد. برای ایجاد فشار نسبی بیشتر در داخل مخزن جهت خروج گرد از آن، قطر لوله ورودی هوا از دمنده به مخزن نیز باید بیشتر از قبل (حاالت مایع پاشی) باشد.
بـرای سوزاندن علف هـای هرز و دفع آفـات می توان بـا کمی تغییرات، سمپـاش را به شعله افکن تبدیـل کرد. این عمـل با تعویض لوله هوا و جـایگزین نمودن آن با قطعه دیگـری که شامل یک لوله فلزی و یک محفظه اشتعال( ایجاد شعله) است، صورت می گیرد. نحوه ی کار بدین ترتیب است که شعلـه افکن به لـوله خرطومی متصـل می شود. و در مخزن، سم سوخت مناسب مانند گازوئیل و نفت ریخته می شود. با عبور جریان هوا با سرغت زیاد از یک مجرای کم قطر و قرار گرفتن سوخت در معرض این جریـان شدید.
نکته:
سوخت به ذرات بسیـار ریزی تبدیل می شود.در این حالت مخلوط سوخت و هوا آماده اشتعـال است که با دریافت حرارت از یک شعله مشتعل می شود. در این جا سوخت از طریق شیلنگ نازک سیم به ابتدای شعله افکن می رسد. با تنظیم میزان جریـان هوا و سرعت آن رنگ شعلـه قـابل تنظـیم است. بهترین حـالت داشتن رنگ آبی است کـه بیشترین حرارت را تولید کرده و آلـودگی هم به دنبال نخواهد د اشت. از شعله افکن می توان برای داغ کردن اجسـام و ضد عفونی کردن زمین، خاک و ساختمانهای دامداری و مرغ داری نیز استفاده کرد.
میزان خروج سوخت از افشانک حدود 2/0 تا 3/0 لیتر دردقیـقه است. که بدین ترتیب اگـر حجم مـخزن 15 لیتر باشد حدود 75 تا 50 دقیقه طول میکشد که سوخت در مخزن به اتمام برسد.
احتـیـاط: توصیه می شود از تبدیـل ذره پاش به شعله افکن به علت خطرات زیادی که می تواند. برای کاربر و دیگران ایجاد کند خودداری نمایید. استفاده از شعله افکن هایی که به همین منظور ساخته شده اند. مناسب تر و کم خطر تر می باشد.
4 – 3 – سمپاش های چرخدار موتوری (فرغونی)
.برای سمپاشی درختان میوه و درختچه های زینتی بلند و فضاهای سبز و گل کاری شده از این سمپاش ها استفاده می شود. نکات کاربردی سمپاشی اجزاء اصلی آن شامل مخزن سم، موتور محرک، پمپ، شیلنگ، میل افشانک، صافی، بدنه و چرخ. جنس مخزن ممکن است. فلزی یا پلاستیکی باشد که حجمی در محدود 60 تا 200 لیتر دارد. دریچه ای برای ریختن محلول سم و آب وجود دارد. در قسمت زیرین هم شیر تخلیه برای شست و شوی مخزن تعبیه شده است.
موتور محرک معمولا یک موتور احتراقی تک سیلـندر دو یـا چهـار زمـانه بنزینی است. که دارای قدرتی در حدود 3 تا 10 قـوه اسب است. وظیفه موتور تامین توان مورد نیاز پمپ می باشد، انتقال نیرو از موتور به پمپ ممکن است. توسط تسمه و چرخ تسمه، رابط اتصـال مستقیم (کوپلینگ) و زنجیر و چرخ زنجیر باشد. نکات کاربردی سمپاشی توان از موتور به محور ورودی پمپ می رسد و به وسیله یک مکـانیزم لنگ حرکت چرخشی به حرکت رفت. و برگشتی تبدیل می شود. این قسمت در روغن غوطه ور است.
نکته:
پمپ های مورد استفاده در این سمپاش ها اغلب پیسستونی است که فشاری معادل 30 اتمسفر دارد. با این فشار پاشش با طـول بیش از 15 متر امکـان پذیر است. میـزان پـاشش هم حدود 1 تا 3 لیتر در دقیقه می بـاشد. این پمپ هـا دارای 2 یا 3 عدد پیستون است. که عمـل مکـش را از مخزن انجام داده و مایع را در شیلنگ ها جـاری می سازند.
دبی این پمپ حـدود 10 تا 20 لیتر در دقیقه است. که مازاد مصرف افشانک به مخزن بر میگردد تا عمل همزنی محلول را انجام دهد. قسمت های تشکیل دهنده این پمپ و متعلقات آن شامل محفظه لنگ، پیستون ها، شیر های یکطرفه، شیر فشـار شکن و تنظیم فشـار، فشارسنج، انبار هوا و شیر های خروجی است.
شیلنگ هـای موجود در این سمپـاش ها سه نوع اند.: شیلنگ مکش سم که قطری بیتر از همه دارد(حدود 5/2 سـانتی متر قطر)، شیلنگ برگشتی که قطر آن کمتر از اولی است. و شیلنگ سمپاشی که معمولا دارای. طولی بیش از 15 متر است نکات کاربردی سمپاشی تا این که بدون جا به جایی سمپاش محدوده بیشتری سمپای شود. برای سهولت جمع کردن و باز نمودن شیلنگ و نیز جلوگیری از خم شدن و شکستن آن، قرقره ای برای جمع آوری شیلنگ بر روی برخی از سمپاش ها وجود دارد. میل افشانک مجهز به شیر تنظیم میـزان خروجی سم و محل نصب افشـانک های مختلـف است.
نکته:
شـاسی معمولا فلـزی است که تمام اجزاء بر روی ان نصب می گردد. و کمک چرخ ها و دسته هدایت می توان به راحتی در مسیر های دلخواه آن را هدایت کرد. تعداد چرخ هـا ممکن است 2 ، 3 و 4 عدد و باشد. چرخ به منظور سهولت تردد بادی هستند.
روش راه اندازی سمپـاش چرخدار موتوری به این ترتیب است. که بعد از این که مـایع یا پـودر سم انتخـاب شد. ابتدا مخزن به اندازه کـافی از آب پر می شود. و سپس مایع سم به آرامی به داخل مخزن ریخته می شود. هنگام ریختن آب و سم باید از صـافی استفـاده شود. معمولا دریچه مخزن یک عدد صـافی دارد. گفتنی است نکات کاربردی سمپاشی برای تشکیل مـایع سم از سم های پودری یا گردی ابتدا آن را باید در یک سطـل در بیرون از مخزن به مقداری که لازم است. انتخـاب و در مقداری آب حل کرد. سپس به مخزن ریخت. موتور را پس از وارسی چند دقیقه ای (حداقل 5 دقیقه) روشن نمایید. تا تا با چرخش سم توسط شسر برگشتی در مخزس محلول کاملا به هم زده شود. اینک مایع سم پس از باز شدن شیر ها در شیلنگ جاری می شود و آماده سمپاشی است.
5 – 3- سمپاش تراکتوری باغی
یکی دیگر از سمپاش ها، سمپاش هایی هستند که نیرو ی محرکه خود را از تراکتور باغی دریافت می کنند. نکات کاربردی سمپاشی این سمپاش ها به صورت سوارشونده و کششی وجود دارند و از نظر نحوه پاشش به سمپاش های لانس دار و توربینی تقسیم می شوند. در سمپاش های دارای میل افشانک مایع سم با فشار پمپ در شیلنگ ها جاری شده و از طریق میل افشانک و افشانک برروی گیاهان پاشیده می شود این سمپاش دارای مخزن، پمپ، شیلنگ، صافی، بدنه و چرخ است. البته نوع سوار شونده آن فاقد چرخ می باشد.
نکته:
مخزن ممکن است فلزی یا پلاستیکی بـاشد که نوع پلاستیکی عمومیت بیشتری دارد. پمپ این سمپـاش هـا معمولا از نوع پیستونی (که فشـار در حدود 30 تا 50 اتمسفر ایجـاد می کند) است. طول پاشش ممکن است تا 10 متر برسد. توان مورد نیـاز این پمپ ها حدودا 10 الی 15 قوه اسب می بـاشد و از محور تواندهی تراکتور تـامین می گردد. نکات کاربردی سمپاشی انبـاره هوای پمپ از نوع دیـافراگمی است که محلی برای زدن باد (سوپـاپ) دارد. میزان فشـار داخل انبـاره بر روی پوسته آن نوشته می شود که باید قبل از شروع به کار فشار هوای آن تنظیم شود طول شیلنگ ها حدودا 20 متر است. میزان خروج محلول از افشانک نیز بین 1 الی 4 در دقیقه می باشد.
نکته:
در سمپاش های توربینی محلول سم با فشار یک پمپ پیستونی، که فشـار ایجاد شده توسط آن در حدود 20 تا 40 اتمسفر است، در معرض جریـان هوایی که توسط دمنده سمپاش ایجاد می شود، قرار می گیرد. سرعت هوا در هنگام خروج از دهانه دمنده و برخورد با محلول سم خروجی از افشانک 30 تا 80 متر بر ثانیه است. تعداد دور پروانه دمنده تا 2000 دور در دقیقه میرسد. جریان هوایی با سرعت مزبور در برخورد بامایع سم به ذرات ریزتر(40 تا 200 میکرون)، امکان نفوذ آن را به لابه لای شاخ و برگ گیاهان از جمله درختان فراهم می سازد.
سمپاش باغی و زراعی
توان لازم برای دوران پمپ و پروانه دمنده از محور تواندهی تامین می شود. اتصال به محور پمپ به طور مستقیم و به محور پروانه با افزایش دور صورت می گرد. نسبت افزایش دور تا 4 برابر می رسد تا بتواند تعداد دور 2000 دور در دقیقه پروانه را فراهم سازد. تعداد افشانک ها متناسب با فشار پمپ و سرعت هوا از 6 تا 30 عدد می رسد. هرچه تعداد آن ها بیشتر باشد قطر روزنه کوچک و فشار پمپ زیاد باشد قطر ذرات محلول سم بسیار کوچک خواهد شد.
بدین ترتیب نفوذ ذرات در لابه لای برگ گیـاهان بهتر خواهد بود، دبی خروجی هر یک از افشـانک ها بین 5/0 تا 3 لیتر در دقیقه است. در مسیر ارسـال ارسال سم به افشانک ها برای دو سمت دستگاه شیر های قطع و وصل جداگانه ای وجود دارد.
در صورت نیاز می توان سمپـاش را طوری راه اندازی کرد که در دو سمت یا دو ردیف کـاشت، سم پاشی سم پاشی نمـاید یا این که با بستن شیر یک طرف فقط در یک سمت سمپـاشی کرد. جریـان هوا در برخی سمپاش های توربینی در دو یـا چند لوله هدایت می شود و در یک از آن لوله ها افشانکی برای تزریق محلول سم وجود دارد این محلول سم را در جهت دلخواه پخش می کنند.
موارد مهم
با توجه به اهداف سمپاشی و میزان سم مصرفی در واحد سطح و کـارایی هر سمپـاش باید نوع آن را برای عملیات انتخـاب کرد. برای سمپـاشی باغ های میوه در وسعت کم و فضــاهای سبز کـه دارای درختـان بلند هستند باید از سمپاش هایی که دارای قدرت پرتاب هستند استفاده کرد. اگر این سمپاش ها بدون اتکـا به جریان هوا کار کنند، روزنه افشانک ها دارای قطر زیاد بوده و قطراتی که تولید می کنند، درشت خـواهد بود در نتیجه مصرف سم هم بیشتر می شود. نکات کاربردی سمپاشی در سمپاش هایی که در آن ها از جریـان هوا برای انتقـال ذرات سم استفاده می شود، محلول سم به قطرات بسیار ریز تبدیل می شود و جریان هوا ضمن خرد کردن قطرات محلول همراه آن لا به لای برگ ها و شاخه نفوذ می کند.
نکته:
این حـالت را مه پاشی می گویند. امروزه با توجه به اثـرات مخرب سموم شیمیـایی بر محیط زیست، از جمله خـاک و آب، تلاش زیادی می شود تا در مصرف سم بـا استفـاده از دستگاه های مدرن و پیشرفته صرفه جویی شود. میـزان مصرف سموم بر حسب لیتر یـا کیلو گرم در هکتار بیان می شود.
سمپاش های مختلف برای نکات کاربردی سمپاشی پخش مقدار مشخصی سم حجم متفاوتی از آب را لازم دارند. آب در سمپاش نقش حمل کننده یا انتقال دهنده ذرات سم برعهده دارد و غلظت محلول سم نیز به نوع سمپـاشی مربوط است. هر سمپاشی که بتواند ذرات سم را ریزتر نماید آب کمتری در واحد سطح نیاز خواهد داشت و غلظت سم در آب نیز بیشتر خواهد بود.
6 – 3- واسنجی (تعیین میزان پاشش) سمپاش ها
چون مصرف سم باید بر اساس نیاز باشد، بنابراین مصرف کمتر یا بیشتر از حد آن موجب زیان و خسارت خواهد شد. معمولا میزان مصرف سم بر حسب لیتر یا کیلوگرم در هکتـار یا گرم و لیتر به ازای هر درخت توسط کارشنـاس مسئول تعیین و ابلاغ گردد. اطلاعاتی هم در این زمینه بر روی ظروف سم توسط کارخانه های تولید کننده نوشته و عرضه می شود.
با توجه به دبی افشانک، عرض کار ( عرض پاشش) سمپاش و سرعت حرکت پیشروی، حجم محلولی که برای واحد سطح (مثلا یک هکتار) لازم است مصرف شود از رابطه زیر به دست می آید:
به طور مثال در یک سمپاش پشتی نکات کاربردی سمپاشی موتوری وقتی خروجی افشانک یک لیتر در دقیقه، سرعت پیشروی 3 کیلومتر در ساعت و عرض کار 2 متر باشد میزان 100 لیتر محلول در هکتار پخش می شود:
حال چنان چه قرار باشد میزان سم مصرفی 2 لیتر در هکتار باشد نسبت محلول آب و سم 100 به 2 خواهد بود یعنی 2 لیتر سم را در 100 لیتر آب مخلوط نمود و در بـاغ پاشید. اگـر با تنظیمـاتی بتوان دبی افشـانک را کمتر از این مقدار کرد میزان مصرف آب کمتر از این شده و غلـظت سم در محلول بیشتر می شود. در مه پاشی حجم آب مصرفی ممکن است به 3/1 تا 10/1کاهش یابد.
در تنظیم سمپـاش ها تعیین خروجی افشـانک ها و عرض کـار حـائز اهمیت است. خروجـی تابع فشـار پمپ و قطـر روزنـه افشـانک و عرض کـار نیز به شکل افشـانک، میـزان خروجی و قطـر ذرات محلـول بستگی دارد. این عوامـل بـاید برای یک سمپـاش به طور دقیق قبـل از شروع کـار معلـوم گـردد . میـزان خروجی برخی افشـانک ها در جداولی بر اسـاس قطر روزنه و فشار پمپ آمده است که می توان از اعداد استفاد ه کرد. یک روش سـاده برای تعیین خروجی افشانک استفاده از ظروف مدرج و ثبت زمان برای پر شدن آن ظروف است.
7 – 3- سرویس و نگهداری سمپاش ها
سرویس و نگهداری شمپاش ها شامل دو قسمت واحد سمپاشی و واحد موتور (در سمپاش های موتوری) است.
بعد از اتمام کار سمپاشی، باقی مانده محلول را از مخزن تخلیه نمایید. محلول باقی مانده را برای مدت کوتاهی (کمتر از یک هفته) می توان در ظروف مناسب نگهداری و سپس مصرف نمود.
مخزن را چند بار با آب تمیز بشویید و چند بار تلمبه یا پمپ را با آب به کار بیاندازید تا محلول سم داخل پمپ، شیلنگ ها و افشانک هم تخلیه گردد.
اگر برای مدت طولانی از سمپاش استفاده نمی شود کلیه اجزا را تا حد امکان باز کرده و خشک نمایید.
در صورت لزوم و احساس کاهش فشار و دبی سمپاش نکات کاربردی سمپاشی، تلمبه و پمپ صـافی ها را بازدید و شست و شو دهید. برای شستن کلیه قطعات سمپاش می توان از آب داغ 80 درجه و پاک کننده های معمولی استفاده کرد.
_ نشتی اتصالات را برطرف نمایید.
_ در هنگام جمع کردن شیلنگ های طویل دقت شود که خم نشده و نشکند.
_ قسمت های متحرک در تلمبه های دستی باید همیشه گریس کاری شده باشد. روغن پمپ پیستونی در سمپاش چرخدار را بازدید و در صورت لزوم آن را تعویض نمونده و از کار کردن شیر فشار شکن اطمینان حاصل گردد.
_ برای سرویس و نگهداری قسمت موتور طبق دستورالعمل های موجود هر موتور عمل شود.
8 – 3- نکات ایمنی در به کار گیری سمپاش ها
نکات کاربردی سمپاشی:
_ استفاده از لباس کار مناسب شامل دستکش، کلاه، ماسک، لباس یکسره ضد مواد شیمیایی و کفش کار الزامی است.
_ درب دریچه ریختن سم به مخزن باید کاملا آب بندی باشد و در اثر حرکت و تکان محلول از آن خارج نشود.
_ سم را قبل از ریختن در مخزن با آب مخلوط نمایید و سپس با استفاده از صافی دریچه آن را در مخزن بریزید. محلول سم در مخزن باید کـاملا به هم زده شود و یکنواخت باشد. تجهیزات مربوط به همزنی بـاید در حین عملیـات سمپـاشی به کـار انداخته شود و محلول مدام به هم زده شود. در غیر این صورت ممکن است محلول به صورت غیر یکنـواخت در باغ پوشیده شود یعنی در قسمتی غلظت سم کم و در قسمتی دیگـر زیـاد باشد و با این که کار پـاشش در اثر انسداد مجاری (به ویژه در محلـول هایی که با گرد سم درست می شود) کار پاشش با مشکل مواجه شود.
_ در هنگام سمپاشی و استفاده از شعله افکن در خلاف جهت باد حرکت نکنید. جهت باد باید ذرات سم را از شما دور کند.
_ در هوای طوفانی و هنگام وزش باد نباید سمپاشی نمود. زیرا در این حالت ذرات سم بر روی شاخ و برگ درختان نمینشیند و خطر مسمومیت هم برای کارگر سمپاش پیش می آید.
_ از چکه کردن محلول سم از هر قسمت سمپاش که باشد باید جلـوگیری کرد. زیرا چکه کردن ضمن به هدر دادن سم موجب آلودگی محیط هم می شود.
_ کمک هـای ائلیه مربوط به مسمومیت هـای شیمیایی از راه سمـوم را یاد بگیرید تـا بتوانید در صورت لزوم به فرد مسموم کمک کنید.