بیماری های مهم هویج

نام علمی:  Daucus carotaخانواده ازUmbelliferae

مشخصـات گیاه شنـاسي:

بپشینه ی هویج به هـزاران سال قبل می گردد اولین بار در آسیـای مرکزی و کشورر های خاور میانه کـاشته شد. هویج های اولیه بنفش رنگ بودند. هویج گیـاهی است دو سـاله یعنی در 2 سـال اول رشد رویشی داشتـه و در سـال دوم اندام هـای زایشی آن رشد کرده و موجب تولید گل و بذر می شود، این گیاه دارای ریشه راست و ساقه بی کرک که نوع پرورش یافته آن در حداکثر نقـاط زمین کـشت می شود قسمت مورد استفـاده گیـاه هویج، ریشه و میوه و تخـم آن است. سطح مقطع آن ریشه 2 ناحیه دارد:

1 – حلقه خارجی شامل:

الف) اپیدرم نازک

ب) یک لایه سلول های چوب پنبه ای ( بیشترین بتاکاروتن)

ج) باند عریضی از آوند های آبکش ثانویه ( محل ذخیره قند)

2 – حلقه داخلی شامل:

الف) آوند چوبی ثانویه

ب) مغز هویج

لازم به ذکر می باشد عریض بودن حلقه ی خارجی و نازک بودن حلـقه داخلی از صفات کیفی هویج خوب است و نیز چوبی شدن حلقه داخلی از صفـات نا مطلـوب می باشد. در دمـای بیش از 21 درجه ریشه ها کوتاه و در دمـای کمتر از 15 درجه ریشه طویل. کم رنگ می شود. تولید در هوای گرم سبب تلخ شدن ریشه و خشبی شدن محصول می گردد.

هویج های زود رس مثل: Amsterdamer

هویج های متوسط رس ( تابستانه) مثل: Chantenay,Rothn,Juwarot

هویج های دپرس ( پاییزه) مثل انواع: Hertz Long rote ohne

خـواص داروئی:

درهویج یک نوع انسولین گیاهی وجود دارد که اثر کم کننده قند خون را دارا می باشد. بنابراین عقیده قدیمی که هویج برای مبتلایان به بیماری قند خوب نیست کاملا غلط است و بیماران دیابتی می توانند به مقدار کم از این گیاه استفاده کنند هویج با داشتن مواد مقوی و ویتامین هـا یکی از مهمترین و مفیدترین مواد برای بدن می باشد خوردن هویج مقـاومت مقاومت بدن را مقابل بیماری های عفونی بالا می برد.

مصرف هویج در برطرف کردن بیمـاری های عدم دفع ادرار، تحریک مجـاری هضم و تنفسی، سرفه هـای مقاوم، آسم، اخلاط خونی و دفع کـرم اثر معجزه آسایی دارد.

بیمـاری پوسیدگی پیتیومی هـویج

عـلائم بیمـاری پوسیدگی پیتیومی هـویج:

اولیـن عـلائم بیماری گیاهی پوسیدگی پیتیومی هویج به طور تقریبی دو الی سه ماه بعد از کاشت بذور مشـاهده می گردد. نشانه های اولیه بیماری شامل لکه های کوچک، رنگ پریده، زرد و آبسوخته روی سطح ریشه می باشد. بارزترین علامت این بیماری پیدایش نقاط کوچک فرورفته روی ریشه است، که تا زمان برداشت محصول توسعه بیشتری یافته و تیره تر میشود. بیشترین علائم بیماری در یک سوم بالایی ریشه قابل مشاهده است.به طور تقریبی اندازه ی این فرورفتگی ها بین 4 الی 13 میلیمتر متغیر بوده و لبه ی آن ها سیـاه و خـاکستری می باشد. وجود این حفره ها باعث شکستگی ریشه شـده است و به شدت کیفیت و بازار پسندی محصول را کاهش می دهد.

عـامل بیمـاری، نحوه انتشـار و چرخه زیستی پوسیدگـی پیتیومی هویج:

عـامل بیمـاری گیاهی پوسیدگی پیتیومی هویج، دو گـونه متفـاوت از قـارچ Pythium شـامل P.sulcatum و P.violae می بـاشد. شرایـط آب و هوایی نسبتـا مرطوب و محدوده دمـای ١٣ الـی ١٨ درجه سـانتی گـراد تاثیر زیـادی در رشد عـامل بیمـاری دارد. در بعضی مواقـع آلودگی های گـسترده باعث می شود تـا به طور کلی برداشت محصول فـاقد ارزش اقتصادی باشد. سرعت تکثیر و توسعه این قـارچ در خـاک های اسیدی شدت فراوانی می یـابد.

راه های پیشگیری و کنتـرل بیمـاری پوسیدگی پیتیومی هویـج:

– تنـاوب زراعی پنج سـاله با محصولات دیگر

–  کـاشت ارقام دارای مقـاومت نسبی

–  عدم کشت در زمین هـای دارای زه کش ضعیف و خـاک های اسیدی

– اجتنـاب از مصرف بیش از اندازه مواد مغـذی

– در صورت امکـان برداشت زودتر از موعد

استفـاده از بردوفیکس به شرح زیر:

– ضدعفونی بذور قبـل از کـاشت با نسبت ۵ در هزار

– ضدعفونی خـاک بلافاصـله بعد از کـاشت با نسبت ١۰ در هزار

– سم پاشی با نسبت ۵ در هزار هنگـام جوانه زنی و باز شدن اولین بـرگ ها

– سم پاشی با نسبت ۵ در هزار یک ماه بعد از باز شدن برگ ها

– تکرار سم پـاشی با نسبت ۵ در هزار با فواصـل دو هفته یک بار تا زمـان برداشت

بیماری پوسیدگی سیاه هویج ( لکه آلترناریایی)

علـائم بیمـاری:

ایجاد آلودگی در برگ و طوقه، بلایت برگ ( ایجاد لکه های قهوه ای متمایل به سیاه در حاشیه برگ ها)و در نهایت پوسیدگی در ریشه هویج می شود، از انتهای دمبرگ به هویج چسبیده به ریشه غده ای هویج سرایط می کند.

این قارچ در زمان انبار داری نیز موجب پوسیدگی در هویج می گردد.

بر روی ریشه لکـه های سیاه فرو رفته ای ظاهر می شود که با گسترش پوسیدگی، نواحی پوسیده عمیق تر شده و ریشه غیر قابل مصرف می گردد.

هویج هایی که در اثر آلودگی اولیه به این بیماری از بین نرفته باشد. در اکثر آنها یک حلـقه سیاه پوسیدگی در قسمت بالای ساقه آنها بوجود می آید که باعث کاهش کیفیت هویج می گردد.

عامل بیماری:

عـامل بیماری قـارچی به نام Alternaria است. رشته های میسـیلیوم این قـارچ با جدار عرضی منشعب و در حـالت پیری تیره رنگ می شود. کنیدیـوفورها در سطح میزبان و نسبتا کوتاه و تیره تشکیل می گردد. کنیدی ها زنجیری قرار داشته، تیره تقریبـا گلابی شکـل و دارای دیواره های عرضی و طـولی است.

چرخه بیماری:

عامل ایجاد بیماری روی بقایای گیـاهی هویج و در خـاک نیز چندین سـال می‌تواند زنده بمـاند، پس تنـاوب ضروری است. انتقـال بیمـاری از سـالی به سال دیگر به وسیـله ی بقایای گـیاهی آلوده است. کنیدی ها در داخل آب ظرف مدت یک الـی دو ساعت و در حرارت 6-34 درجه سانتیگراد و حرارت اپتیمم 28-30 درجه ظرف مدت 35-45 دقیقه جوانه میزنند میسیلیوم های قـارچ مستقیمـا از طریق بـافت کوتیکول وارد برگ یـا ساقه می گردند و لکه های مربوط به بیمـاری در شرایط مسـاعد ظرف مدت 2-3 روز ظـاهر می شود. موقعی کـه اندازه لکـه ها روی برگ به قطـر حدود سه میلیمتـر رسید، اسپورزایی قـارچ انجـام میگیرد. کنیدی های حاصـله به سهولت توسط جریان هوا منتقل شده و حشـرات نیز می توانند در انتـقال آنها نقش مهمی داشته بـاشند.

__این بیمـاری درهوای گرم و مرطـوب به سرعت گـسترش می‌یـابد.

کنترل بیماری لکه آلترناریایی یا پوسیدگی سیاه هویج؛

1) ضـدعفونی کردن بذرهـا پیش از کـاشت

2) استـفـاده از تنـاوب هـای زراعی با گیـاهان غیرغـده ای (سیب زمینی، چغندر و حتی گیـاهان خـانواده سولاناسه که به بیمـاری لکه آلترناریایی ( موجی، بادزدگی) حساس هستند)

3) مدیریت آبیـاری مزرعه و کنترل رطـوبت

4) زیر خـاک کردن بقایای گیاهی آلوده به بیمـاری بوسیله شخم بلافاصلـه پس از برداشت

5) استفاده از قارچکش‌های داکونیل ۲کیلو در هکتـار محلولپاشی، کـابریودو ۲ لیتر در هکتار محلولپاشی، سیگنـوم در آبیاری نیم کیلو در هکتار

__عـامل بیماری‌زا ابتـدا برگ های پیر و قدیمی را مورد حـمله قرار می‌دهد

__بهتـرین دمـا برای رشد و گستـرش بیمـاری ۲۸ درجه سانتیـگراد می‌بـاشد.